Grip op MRO en duurzaamheid
Logistiek is de leer van de goederenbewegingen. Goederen bewegen niet alleen in het primaire proces van een onderneming, maar ook in het onderhoudsproces. Het beheren van deze bewegingen in Onderhoud noemen we MRO Logistiek, waarbij MRO staat voor “Maintenance, Repair and Overhaul”. In dit artikel laat ik graag zien hoe MRO Logistiek bijdraagt aan het realiseren van de duurzaamheidsdoelstellingen van een onderneming. Niet alleen door een goede, efficiënte MRO logistieke organisatie, maar vooral ook door het vroegtijdig beïnvloeden van besluitvorming in het innovatieproces.
Duurzaamheid staat voor het verantwoord omgaan met de grondstoffen, die moeder aarde ons ter beschikking stelt. Was het vroeger heel gewoon om wat je overhoudt maar weg te gooien. Tegenwoordig zijn wij bewuster bezig om na te denken hoe we deze stromen kunnen minimaliseren of - nog beter - hergebruiken. Dit geldt voor het eindproduct van een onderneming, dat na gebruik aan het eind van zijn levenscyclus in de afvalstroom terecht komt, maar ook voor de restanten. Ook voor deze restproducten worden steeds meer nuttige toepassingen gevonden.
In het primaire proces van een bedrijf gaan de materialen naar de productieafdeling. Alleen in het geval van afkeur of restafval komen er producten vrij die terug gaan naar magazijn of werkplaats. Al het andere gaat in de stroom van het primaire proces naar de klanten. Onder invloed van het kwaliteitsdenken streven ondernemingen ernaar alles in één keer goed te doen om afkeur en restafvalstromen te vermijden.
Figuur 1 Primaire proces in een bedrijf
Om de producten in één keer goed te kunnen maken, dienen de machines betrouwbaar te zijn. De Technische Dienst draagt zorg voor het onderhoud van de machines om de betrouwbaarheid en beschikbaarheid te garanderen. Hiertoe monitoren en inspecteren ze de conditie van de productiemiddelen en repareren ze indien nodig. Bij reparaties worden meestal onderdelen vervangen en er is gereedschap bij nodig, die vanuit een magazijn worden uitgegeven. Aan het einde van de reparatie zijn de meegekregen onderdelen verbruikt en blijven de vervangen onderdelen en de gebruikte hulpmaterialen over. Dit gaat terug naar het magazijn cq. werkplaats voor nadere analyse, hergebruik na reparatie of om te worden bestempeld als afval dat al dan niet gescheiden wordt. Dit zijn niet te vermijden forse retourstromen.
Maintenance Repair and Overhaul Logistiek (MRO Logistiek) zorgt voor het bestellen, op voorraad houden en aan de monteur verstrekken van materialen en gereedschappen. Tevens zorgt zij voor het verwerken van de retourstromen. Het verwerken van deze retourstromen is een van de karakteristieken die MRO Logistiek van Productie Logistiek onderscheidt.
Meestal worden in Onderhoud onderdelen vervangen door een ander exemplaar. Terug geleverde, defecte of versleten onderdelen, materialen en gereedschappen worden gesplitst in materialen, die weggegooid (afvalstroom), opgeborgen en/of gerepareerd kunnen worden (reparatiedelen). Soms worden nadere analyses gedaan op vervangen onderdelen om bijvoorbeeld slijtagepatronen of oorzaken voor defecten te achterhalen.
De afvalstroom wordt in moderne onderhoudsafdelingen in een soort milieustraat zorgvuldig opgedeeld naar soort grondstof (aluminium, ijzer, RVS, chemicaliën, oliën, ed.). Dit heeft niet alleen financieel een voordeel (gesorteerd materiaal levert in de handel meer op) maar ook een duurzaamheidsvoordeel (gesorteerd materiaal is eenvoudiger te recyclen en belast daardoor het milieu minder).
Reparatiedelen, onderdelen die hersteld kunnen worden, zijn na reparatie weer geschikt zijn om ingezet te worden. Ondanks dat reparatie van onderdelen ook energie en materialen kost, is het een veel minder milieubelastende werkwijze dan het domweg vervangen van het gehele onderdeel .
MRO Logistiek draagt zorg voor het zo efficiënt mogelijk laten verlopen van deze retour logistiek. Maar het continue verwerken van een niet aflatende retourstroom, lijkt op dweilen met de kraan open. Hoe krijgen we grip op de “kraan”. Met andere woorden hoe kunnen we retourstromen en daardoor de milieulasten in MRO verlagen?.
Moderne bedrijven doen niet alleen aan onderhoud van de installaties, maar houden zich bezig met Asset Management: het beheren van de installatie van het begin (concept) tot het einde (ontmanteling) van zijn levenscyclus. Veel van de onkosten, die Onderhoud maakt, worden door het ontwerp al bepaald en zijn hierdoor later moeilijk te beïnvloeden. Denk hierbij maar aan de moeilijk toegankelijke afsluiter of moeilijk verkrijgbare dure onderdelen. Deze keuzes worden niet voor een korte tijd genomen: de meeste installaties worden voor minimaal 30 jaar ontworpen. Het loont dus om over Onderhoud na te denken bij het ontwikkelen van nieuwe installaties (assets).
Door de totale levensloop van een asset mee te nemen, gaat Asset Management dus verder dan alleen het in stand houden van de installatie.
Invloed van Onderhoud in het innovatieproces, doordat de onderhoudseisen al in het ontwerp worden meegenomen, leidt tot lagere onderhoudskosten. Door toegankelijkheid tot de installatie, toepassing van eenvoudig te repareren onderdelen, standaardisatie van werkmethoden, maar ook door de keuze van materialen en de standaardisatie van materialen.
De keuze van materialen bepaalt wat de milieulast zal worden wanneer het uit Onderhoud in de retourstroom terugkomt.
Eerder sprak ik over het onderscheid tussen Productie logistiek en MRO logistiek. Een andere karakteristiek dat MRO logistiek van productie logistiek onderscheidt, is het verbruik per artikel. In onderhoud hebben we te maken met veel verschillende materialen met een verbruik van een enkele per jaar tot 1 exemplaar in enkele jaren. In productieomgevingen waar veelal in batches (series) of continu (bulk) gewerkt wordt, is het verbruik per jaar veel hoger. Standaardisatie van materialen levert minder varianten en een hoger verbruik per variant op.
Het gevolg van dit lage verbruik is, dat de voorspelbaarheid wanneer dit verbruik nodig is, ook moeilijker te maken is, hetgeen een verhoogd risico op incourantheid oplevert. Incourant leidt tot afval en dus een ongewenste belasting voor het milieu en is dus slecht voor de duurzaamheidsdoelstellingen.
Door Onderhoud dus vroegtijdig in het innovatieproces mee te nemen kan de grootste bijdrage worden geleverd aan een vermindering van de milieulasten in MRO Logistiek.